Vosstraat 12
Hier woonden:
Israel de Jongh, zijn vrouw Froukje de Jongh-van Dam en hun kinderen Salomon de Jongh en Froukje Kaatje de Jongh.
Israel de Jongh, geboren op 16 maart 1888 in Almelo, ging bij de marine werken in Den Helder. Verloor ooit een oog, waardoor hij een glazen oog had. Met een uitkering die hij hiervoor heeft gekregen heeft hij in Den Helder een zaak in auto’s opgezet.
Froukje de Jongh-van Dam, geboren op 28 juli 1892 in Groningen, trouwde op 21 mei 1910 met Israel de Jongh te Groningen.
Het gezin zou 4 kinderen krijgen t.w. Manus, Louis, Salomon en Froukje Kaatje.
Manus de Jongh, geboren op 7 juli 1911 te Groningen, hem gedenken wij aan de Binnenhaven 125.
Louis de Jongh, geboren 21 oktober 1912 te Den Helder, voer bij de marine toen de oorlog uitbrak. Hij heeft alle vijf jaren op zee gevaren en daar ondanks alle verschrikkingen die overleefd. Bij terugkeer trouwde hij met Mietje Veffer, die weduwe was geworden. Na 1946 na de geboorte van hun zoontje Israel, zijn ze naar Canada vertrokken alwaar hij op 18 maart 1982 is overleden.
Salomon de Jongh, geboren op 25 september 1926 te Den Helder.
Froukje Kaatje de Jongh, geboren 19 maart 1930 te Den Helder.
Bij de arisering van Den Helder moest het gezin gedwongen vertrekken, waarbij ze in Schagen terecht kwamen. Enige tijd later zijn ze gedwongen naar het getto in Amsterdam verhuisd. Ze zijn daar apart van elkaar ondergedoken. Blijkbaar door verraad zijn ze opgepakt. Froukje, Salomon en Froukje Kaatje zijn samen opgepakt. Israel heeft na zijn arrestatie nog geprobeerd de agenten met veel geld om te kopen en hem te laten ontsnappen, maar die gingen daar niet op in. Het geld pakten ze hem toch wel af.
Israel de Jongh, 56 jaar oud, werd vermoord op 6 september 1944 te Auschwitz, Polen.
Froukje de Jongh-van Dam, 50 jaar oud, werd vermoord op 7 mei 1943 te Sobibor, Polen.
Salomon de Jongh, 16 jaar oud, werd vermoord op 11 juni 1943 te Sobibor, Polen.
Froukje Kaatje de Jongh, 13 jaar oud, werd vermoord op 7 mei 1943 te Sobibor, Polen
Zuidstraat 88
Hier woonden:
Leon Salomon Kannewasser en zijn zus Maartje Salomon Kannewasser.
Leon Salomon Kannewasser, geboren op 21 November 1879 in Den Helder als zoon van Salomon Aron Kannewasser en Jansje (Gittel) Leon Beek, trouwde op 24 October 1897 in Den Helder met Esther Philip Vrieslander, geboren op 21 November 1881 in Den Helder als dochter van Philip Lazarus Vrieslander (winkelier in galanteriën) en Retje (Betje) Leon Beek. Echter al op 5 Februari 1924 overleed Esther Vrieslander en zij werd de volgende dag op de Joodse Begraafplaats in Den Helder begraven.
Op 20 September 1907 werd in Den Helder hun zoon Salomon Leon Kannewasser geboren. Hij werd textielgrossier van beroep en trouwde op 8 Juni 1937 in Amsterdam met Cato Vaz Dias, die op 5 Mei 1906 in Amsterdam geboren was als een dochter van Mozes Vaz Dias en Esther Wijnschenk. Zij woonden in Den Helder maar vanaf 23 December 1942 stonden zij als V.O.W. (Vertrokken, Onbekend Waarheen) geregistreerd, hetgeen zoveel betekende als dat zij waren ondergedoken. Salomon Leon en zijn vrouw Cato hebben de Holocaust overleefd.
Nadat Leon Kannewassser weduwnaar geworden was, woonde hij na geruime tijd samen met zijn ongetrouwde zuster Maartje Salomon Kannewasser in de Zuidstraat 88 in Den Helder, waar hij een manufacturenzaak runde. Zijn zuster was huishoudster. In 1942 moesten Leon en Maartje verhuizen naar de McLaine Pontstraat 9 in Alkmaar van waar zij op 25 Juni 1942 gedwongen werden te verhuizen naar Amsterdam. Daar kwamen zij terecht in de Lekstraat 130 II. Op 22 Februari 1943 moesten zij opnieuw verhuizen en kwamen toen terecht in de Reitzstraat 8 I in Amsterdam-Oost.
Leon had een functie bij de Joodse Raad, waardoor hij voorlopig (bis auf weiteres) vrijgesteld was van deportatie; sinds 11 September 1942 was hij “medewerker evacuatie” op de Nieuwe Keizersgracht, d.w.z. dat hij behulpzaam was voor diegenen die door de Duitsers gedwongen waren te verhuizen naar wijken in Amsterdam, waar zij als Joden later gemakkelijker konden worden opgepakt om te worden gedeporteerd.
Ten tijde van de grote razzia’s van eind Mei 1943 in Amsterdam, toen alle vrijstellingen van deportatie kwamen te vervallen, werden Leon en Maartje Kannewasser ook zélf opgepakt en afgevoerd naar Westerbork, waar zij op 26 Mei 1943 terecht kwamen in barak 62. Op 1 Juni werden beiden op transport gesteld naar Sobibor waar zij bij aankomst op 4 Juni 1943 aldaar, samen met alle andere gedeporteerden, onmiddellijk werd vermoord.
Leon Salomon Kannewasser, 63 jaar oud, werd vermoord op 4 juni 1943 te Sobibor, Polen.
Maartje Salomon Kannewasser, 55 jaar oud, werd vermoord op 4 juni 1943 te Sobibor, Polen.
Nieuwe Brugstraat 2
Hier woonden:
Eva Vrielander, haar zus Flora Vrieslander en hun moeder Retje Leon Vrieslander-Beek.
Retje Leon Vrieslander-Beek, geboren op 3 augustus 1858 te Den Helder was getrouwd met Philip Lazarus Vrielander, geboren op 22 juli 1856 te Den Helder.
Het gezin kreeg 4 kinderen:
Esther Philip Vrieslander, geboren op 21 november 1881 te Den Helder en zij trouwde op 24 oktober 1906 met Leon Salomon Kannewasser met wie zij een bedrijf hadden. (Hem gedenken wij aan de Zuidstraat 88). Esther Philip Vrieslander is 5 februari 1924 overleden te Den Helder.
Eva Vrieslander, geboren op 5 mei 1883 te Den Helder, was bedrijfsleidster in een winkelbedrijf en zou haar hele leven vrijgezel blijven.
Flora Vrieslander, geboren op 11 september 1884 te Den Helder, had geen beroep en zou ook haar hele leven vrijgezel blijven.
Jansje Vrieslander, geboren op 27 januari 1887 te Den Helder, trouwde op 24 augustus 1914 met Mozes Wolf te Den Helder. Op 12 augustus 1914 vertrekt ze naar de stad Doetinchem. Jansje Vrieslander, 56 jaar oud, zou de oorlog ook niet overleven, zij werd vermoord op 28 mei 1943 te Sobibor, Polen.
Uit eindelijk zou blijken dat het hele gezin Vrieslander de oorlog niet zou overleven.
Retje Leon Vrieslander-Beek, 84 jaar oud, werd vermoord op 19 februari 1943 te Auschwitz, Polen.
Eva Vrieslander, 59 jaar oud, werd vermoord op 7 september 1942 te Auschwitz, Polen.
Flora Vrieslander, 57 jaar oud, werd vermoord op 7 september 1942 te Auschwitz, Polen.
Binnenhaven 35
Hier woonden:
Abraham Maurits van Gelder en Frederika van Gelder-van Esso.
Abraham Maurits van Gelder, geboren op 8 november 1890 in Den Helder was van beroep slager.
Frederika van Gelder-van Esso, geboren op 21 mei 1888 te Kampen, trouwde op 19 augustus 1913 te Amsterdam met Abraham Maurits van Gelder.
Het gezin kreeg 1 zoon: Izaäk Abraham van Gelder, geboren op 3 november 1914 in Den Helder. Izaäk Abraham van Gelder trouwde in 1942 met Helena Boutelje. Het echtpaar heeft in de oorlog en wel op 10 april 1945 op het adres Westgracht 9 bij dokter Egbert Loesberg een jongetje gekregen die de naam Frederik Franciscus van Gelder ging heten. Vader en moeder Izaäk Abraham en Helena zaten namelijk in 1943, 1 ½ jaar ondergedoken bij de Familie Rieselman aan de Zuidstraat. Uit dankbaarheid is het kleine Joodse jongetje naar Fredrik Rieselman vernoemd. Izaäk Abraham van Gelder, Helena van Gelder-Boutelje en de kleine Frederik Franciscus van Gelder overleefden de oorlog.
Abraham Maurits van Gelder en Federika van Gelder-van Esso wilden niet onderduiken en werden vermoord.
Na de oorlog nam Izaäk Abraham van Gelder de slagerij van zijn vader over. In 1950 verkocht hij de slagerij aan de Binnenhaven en emigreerde met zijn gezin naar Zuid Afrika.
Abraham Maurits van Gelder, 51 jaar oud, werd vermoord op 17 augustus 1942 te Auschwitz, Polen.
Frederika van Gelder-van Esso, 54 jaar oud, werd vermoord op 9 april 1943 te Sobibor, Polen.
Over Frederik Van Gelder is een aantal jaren geleden een documentaire gemaakt onder de titel: Frederik van Gelder, im versteck geboren.
Regie: Claudia und Günter Wallbrecht
Kamera/Schnitt: Günter Wallbrecht
Ton: Claudia Wallbrecht Titelmusik: Matthias Lutz
c 2008 www.ww-media.eu
Binnenhaven 125
Hier woonde:
Manus de Jongh, geboren op 7 juli 1911 in Groningen en was van beroep, net als zijn vader, autohandelaar.
Manus de Jongh trouwde op 20 mei 1937 met de op 10 september 1910 te Groningen geboren, Helene Hart.
Het paar kreeg op 27 januari 1938 een zoon, Julius de Jongh. Deze jongen was dubbel gehandicapt en overleefde de oorlog ondergedoken in een tehuis. Hij overleed op 23 juli 1993 te Blaricum.
Helene de Jongh-Hart overleefde de oorlog en vertrok met haar zoon naar Australië/Nieuw Zeeland. Jaren later zijn ze teruggekeerd naar Nederland en leefden ze in Blaricum.
Manus de Jongh, 31 jaar oud, werd vermoord op 13 december 1942 te Auschwitz, Polen.
Jan in 't Veltstraat 55
Hier woonde:
Klaartje Werkendam, geboren op 27 februari 1867, te Kolhorn gemeente Barsingerhorn.
Klaartje Werkendam was de dochter van David Mozes Werkendam en Rebekka Mozes Vogel. Ze was de jongste dochter uit een gezin van 3 kinderen. Haar zus was Mietje Werkendam en haar broer Isaac David Werkendam.
Klaartje woonde als ongehuwde dochter nog bij haar ouders. Moeder Rebekka Mozes Werkendam overleed op 15 augustus 1906 en vader David Mozes Werkendam op 24 mei 1920, beiden te Den Helder.
Klaartje Werkendam, 76 jaar oud, werd vermoord op 14 mei 1943 te Sobibor, Polen.
Van Hogendorpstraat 15
Hier woonde:
Ernst Karl Marcus Salomon, geboren op 12 november 1920 te München-Gladbach, Duitsland.
Ernst Karl Marcus Salomon woonde voor de oorlog met vader Karl Karel Salomon en zijn moeder Eva van Praag (geboren in Den Helder) in de Duitse gemeente Titz.
Omdat ze Joods waren vluchten zij eind jaren 30 naar de geboorte plaats van hun moeder, Den Heder.
In september 1940 is hij nog verhuisd naar Den Bosch.
Ernst Karl Marcus Salomon, 23 jaar oud werd vermoord op 31 maart 1944 in Midden Europa.
